Met deze blog worstel ik al een hele tijd. Waarom? Omdat geloof twee kanten kent.
Geloof kan mooi zijn, maar ook lelijk. We kennen allemaal de haat die er kan ontstaan rondom geloof. Er worden zelfs oorlogen om gevoerd. Kijk naar films over koningshuizen door de eeuwen heen: ook toen speelde geloof al een nare rol. Er zijn talloze moorden gepleegd “in naam van het geloof”.
Je zou kunnen zeggen: het ligt niet aan het geloof zelf, maar aan de mensen die geloven. Zij maken er iets van wat geloof juist niet zou moeten zijn. Ik weet te weinig van ‘het schrift’ om daar iets zinnigs over te zeggen, maar ik kan wel vertellen wat geloof voor mij betekent.
Ik ben katholiek opgevoed, gedoopt, gevormd en getrouwd voor de kerk. Ook onze kinderen zijn gedoopt en hebben hun communie gedaan. Daarna hield het voor ons op. Eerlijk gezegd: het hoorde nu eenmaal zo en, het was geen overtuiging en daarom ons besluit.
Toch heb ik in mijn omgeving gezien dat geloof troost kan brengen. Soms denk ik wel eens: kon ik ook maar zo geloven, want het geeft houvast. Maar door de jaren heen heb ik de katholieke kerk in mijn omgeving drastisch zien veranderen. Dat doet mensen verdriet. Dan vraag ik me af: is dit echt de bedoeling van de Schepper? Of is het iets wat mensen, in dit geval de kerk, ervan gemaakt hebben?
In mijn jeugd was de kerk milder, moderner misschien. Waar de generatie vóór mij nog problemen had als iemand verliefd werd op iemand van een ander geloof, leek dat bij ons versoepeld. Maar tegenwoordig lijkt de kerk weer terug te gaan in de tijd. Ze is strenger geworden, en dat brengt veel pijn.
Laatst kwam een verdrietig verhaal tot mij van een ernstig zieke vrouw. Ze wilde graag een katholieke uitvaart, maar omdat ze ook voor euthanasie koos, kreeg ze van de pastoor te horen dat een afscheidsviering in de kerk dan niet mogelijk was. Dat raakte me diep. Hoe kun je dat zo hard tegen een stervende zeggen? Zulke situaties maken me niet alleen boos, maar vooral verdrietig. En er zijn meer van dit soort voorbeelden. De kerk lijkt soms zelf de deuren te sluiten en dat brengt veel verdriet.
Misschien is dat ook waarom ons vak zo gegroeid is. Mensen willen meer betekenis geven aan het afscheid. Een goed afscheid is de eerste stap in het rouwproces.
Wij spreken zeker een gebed uit als dat bij de overledene past en elk crematorium heeft gewijd water om de kist te besprenkelen. Maar voor diep gelovigen voelt dat vaak als een compromis: een poging om toch iets van het vertrouwde ritueel vast te houden.
In mijn omgeving zijn, tot groot verdriet van velen, veel kerken gesloten. Ook in ons dorp. Wij, de bewoners, hebben de kerk samen gekocht om er een multifunctionele accommodatie van te maken. Mooi, zou je zeggen, de kerk blijft van de gemeenschap en blijft een plek om samen te komen. Maar het doet velen ook pijn. Alles wat in de kerk stond, was door de gemeenschap bij elkaar gebracht en werd in één dag leeggehaald. Dat heeft veel gelovigen, vooral ouderen, de rug naar de kerk doen keren.
Toch betekent dat niet dat ze niet meer geloven. Steeds vaker wordt mij gevraagd hoe we geloof nog betekenis kunnen geven bij een afscheid. Wij hebben het geluk dat onze parochie een ruimdenkende pastoor heeft, iets wat zeldzaam is, zijn voorganger heeft veel stuk gemaakt. Maar deze pastoor geeft nabestaanden de ruimte om hun eigen wensen te verweven in de dienst.
Wanneer ik met families in gesprek ga, zoek ik altijd naar wat wél kan. Dat mocht ik ervaren bij het afscheid van mijn ‘allesie’. Zij was een diep gelovige vrouw. ‘Onze pastoor’ kwam om haar het sacrament der zieken toe te dienen. Het gaf haar rust. We zaten er allemaal bij er was ruimte voor een lach en een traan, en na afloop dronk hij zelfs een biertje mee. Zijzelf vond het prachtig met een grote glimlach zag ze iedereen om haar heen samen met haar bidden. De volgende dag was zij klaar om los te laten.
Omdat haar eigen kerk inmiddels gesloten was, mocht de viering plaatsvinden in een naburig dorp, onder de leiding van ‘onze pastoor’. Hij hield vast aan de rituelen van het katholieke geloof, maar gaf ons ook ruimte voor persoonlijke teksten, muziek en foto’s. De dienst duurde daardoor erg lang, maar het was prachtig. Ik ben deze pastoor enorm dankbaar dat hij dit mogelijk maakte.
Sindsdien heb ik meerdere families kunnen begeleiden in samenwerking met het geloof. Katholiek en persoonlijk gaan dan hand in hand. Het laat zien dat het wél kan, als er maar de wil is. De diensten duren misschien wat langer, maar ze worden met zoveel warmte en voldoening herinnerd.
‘De kerk’ wordt op die manier weer een plek van én voor de gemeenschap. De pastoor staat midden tussen de mensen en samen bidden krijgt opnieuw betekenis.
Mijn oproep aan de katholieke kerk:
Open de deuren, want het kan…….als jullie maar willen.
#geloof #afscheid #rouw #troost #kerk #openkerk #afscheidsbegeleider #levenendood #oplevennadood #marionreefs
