Bij gesprekken met nabestaanden komt nog steeds vaak de tweede wereldoorlog ter sprake. Ik zit met veel families om tafel waarvan de partner of de ouder als jong meisje of jongen de oorlog nog bewust hebben meegemaakt. Ook zijn er overledenen die een zgn. Indiëganger zijn geweest. Indiëgangers zijn mannen, zeg maar gerust jongens want ze waren nog heel jong toen ze werden uitgezonden naar Nederlands-Indië. Bij alle herinneringen die dan in het gesprek naar boven komen, komt de oorlog nog vaak ter sprake en welke impact dit heeft gehad op de overledene maar ook op het gezin.
Veel ouderen kennen het verdriet en angst wat een oorlog voortbrengt en hebben dit ook hun verdere leven met zich meegedragen. Ze hebben destijds veel jonge soldaten gezien, mennekes nog wordt er vaak gezegd, die naar Nederland kwamen om hier voor onze vrijheid te vechten. Maar ook Duitse jonge jongens, ook zij worden vaak benoemd, ‘mennekes’ nog die geen keuze hadden en hier voor het blok werden gezet om te vechten of als kanonvoer werden gebruikt.
Verhalen van families waar een jong broertje of zusje getroffen is door een granaat en hierdoor werden verminkt of daardoor zijn overleden. Of broers die als soldaat hebben meegevochten of ter werk gesteld werden. Verhalen over evacuaties en het schuilen in schuilkelders. Sommige horen nu nog de vliegtuigen die boven de huizen vlogen. Het verdriet hebben zij hun hele leven met zich meegedragen.
De Indiëgangers die onder erbarmelijke omstandigheden, als jonge mannen, voor hun eigen leven hebben moeten vechten. Er zijn er velen die dit hun hele verdere leven als trauma met zich hebben gedragen. Het ergste, dat het zoveel pijn heeft gedaan dat ze er niet over konden praten. Dit had ook een weerslag op het gezin.
Als ik met de nabestaanden tot dit gesprek kom dan stel ik vaak de vraag hoe hun partner, vader of moeder de huidige tijd hebben ervaren. Veel van deze ouderen, die dit verdriet met zich mee hebben gedragen, zijn hierdoor toch nog gaan praten. De angst die ze nu bij de kinderen in oorlogsgebieden in hun ogen zien of de honger die ze nu hebben, ook zij zelf hebben dat gekend. Sommige ouderen kijken zelfs niet meer naar het journaal omdat dit voor hen niet te dragen is.
Nog maar een paar jaar geleden kreeg ik een dagboek onder ogen van een man waarmee mijn vader in de oorlog is gevlucht, ook hij werd ter werk gesteld in Duitsland. Ik wist niets van dit verhaal, mijn tante kwam er ineens mee. Ze vertelde dat de ouders en zussen van mijn vader destijds dachten dat ze hun zoon en broer nooit meer zouden terugzien. Ze wisten niet dat hij de kans gezien had om te vluchten. Pas maanden na de bevrijding is het hem gelukt om huiswaarts te gaan. Bij het vertellen over die tijd kwamen nu nog de tranen in mijn tante haar ogen. Bij mij thuis is er nooit over gesproken. Mijn ouders hadden destijds al verkering, dit moet toch een grote impact hebben gehad.
Ikzelf ben opgegroeid met de woorden ‘DIT NOOIT MEER……’ en ik heb me altijd veilig gevoeld, tot nu……
Nu vraag ik me af welke betekenis deze woorden nog hebben in deze tijd. Direct onder onze ogen gebeurt weer precies hetzelfde, we zien het dagelijks. We kunnen ons niet verschuilen achter de woorden ‘Wir haben es nicht gewußt’ want deze beelden kunnen echt niet ongemerkt langs je heengaan. Wat er nu onder onze ogen gebeurt, die afschuwelijke haat, het is niet te dragen. De mensen die tegenover elkaar staan, het zijn de machtswellustige die de toekomst van jonge kinderen vernietigen. Het kan niet anders dat hier alleen maar weer haat door wordt aangewakkerd.
Voor dit alles is er is geen gelijk, er zijn geen verzachtende woorden voor als je iemands leven bewust verwoest. Of omdat je zoveel leed veroorzaakt en dat alleen voor jou eigen gelijk, gewoon omdat je anders denkend bent of anders leeft.
‘DIT MAG NIET’ we zeiden toch ‘DIT NOOI MEER’.
Ik denk aan de toekomst van mijn kleinkinderen, gaan die nog in vrede opgroeien? Ik had werkelijk nooit kunnen bedenken dat ik ooit zou vinden dat er miljarden naar de defensie moeten gaan. Ondenkbaar eigenlijk, maar nu denk ik……gas erop. Ik hoop toch echt dat mijn kleinkinderen niet de angst en het verdriet gaan meemaken wat nu velen kinderen in de wereld wel moeten meemaken. De wereld is zo groot, iedereen mag daar toch in veiligheid wonen? Landje pik is niet nodig, leef gewoon naast elkaar dat kan toch niet zo moeilijk zijn.
Vandaag is het 4 mei en herdenken we, morgen (5 mei) vieren we de vrijheid. Ik vraag me af: Is er wel iets te vieren als er onder onze ogen veel mensen in onderdrukking leven en dat we onze zgn. bondgenoten hun gang laten gaan met verdeel en heers. Dat we de andere kant op kijken of nog erger dat je ze steunt met deze wrede acties. Nee er is niets te vieren en voor mij zijn het zeker geen bondgenoten. Ik hou me de woorden ‘DIT NOOIT MEER’ voor ogen en nu de vrijheid vieren is er voor mij zeker niet bij, daarvoor is er veels te veel aan de hand in de wereld.
Mijn hart bloedt, ik steek vandaag en morgeneen kaarsje aan voor al die kinderen die nu in angst en honger leven. Dat kaarsje brandt voor hoop, hoop dat mijn kleinkinderen dit nooit, echt nooit mee hoeven te maken.
DIT NOOIT MEER…. gaat ook over hoe het destijds begon en het gevaar wat er nu dreigt. De tweede wereldoorlog was er echt niet zomaar ineens op een dag, daar gingen ook jaren en jaren van polarisatie aan vooraf. Verdeel, heers en haat is de voedingsbodem, precies wat er nu in de wereld gaande is. Op machtbeluste ego’s, dat zomaar weer de vlam echt zal doen oplaaien.
LATEN WE NIET WEGKIJKEN……………..
ZIE HET GEVAAR…………..
LAAT HET NIET GEBEUREN………………
DIT NOOIT MEER……………..
